Δολιχηνός Ζευς

Όνομα με το οποίο λατρεύτηκε από τους Έλληνες και τους Ρωμαίους μια νέα μορφή θεότητας, κατά μίμηση του φοινικικού θεού Βάαλ. Ο Δ.Ζ. λατρευόταν στη Δολίχη της Κομμαγηνής και μεταφέρθηκε στους Ρωμαίους από τα συριακά στρατεύματα. Όταν το βασίλειο της Κομμαγηνής κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους, η λατρεία του διαδόθηκε μεταξύ των μισθοφόρων και έφτασε έως τις παραδουνάβιες χώρες, τη Γαλατία, ακόμα και την Αφρική, γεγονός που επιβεβαιώνεται από επιγραφές που χρονολογούνται από τα χρόνια του Αδριανού έως την εποχή του Γαληνού (128-200 μ.Χ.). Τα πιο πολλά μνημεία που αναπαριστούσαν τον θεό βρέθηκαν μακριά από τα όρια της Ασίας, ενώ στη Δολίχη, την κοιτίδα της λατρείας του, βρέθηκε μόνο μία στήλη που παρουσιάζει τον θεό να στηρίζεται σε έναν ταύρο και να κρατά τον κεραυνό. Στο αρχαιολογικό μουσείο της Βουδαπέστης υπάρχει ανάγλυφο από επάργυρο χαλκό, που παριστάνει τον θεό όρθιο επάνω στα νώτα ταύρου. O Δ.Ζ. φορά κράνος και θώρακα και κρατά ένα σφυρί στο δεξί χέρι και τον κεραυνό στο αριστερό. Toν θεό περιστοιχίζουν διάφορες θεότητες. O Δ.Ζ. ήταν προστάτης των στρατιωτικών και των δούλων. Αργότερα λατρεύτηκε και ως θεός του ήλιου, όπως φαίνεται από ένα ρωμαϊκό ανάγλυφο του 3ου αι. μ.Χ.· πρόκειται για προτομή του θεού από το κεφάλι του οποίου εκπέμπονται ακτίνες. Από τον ναό του θεού στη Δολίχη δεν σώζονται ερείπια.